“लोकशाही जगते तेव्हा नाही, जेव्हा लोक मत देतात; ती जगते जेव्हा लोक विचार करतात.”

 "राजकीय निरक्षरता – लोकशाहीचा सर्वात मोठा शत्रू..!"

अंधार केवळ प्रकाशाच्या अभावाने निर्माण होत नाही,तर कधी कधी तो जाणीवेच्या अभावातूनही जन्म घेतो…

आज आपल्या समाजात शिक्षण वाढलं, साक्षरता दर उंचावला, पण विचारण्यासारखं आहे,आपण खरोखर “जागरूक नागरिक” झालो आहोत का..?

कारण साक्षरतेपेक्षा अधिक घातक असते राजकीय निरक्षरता..!

🔹 राजकीय निरक्षर म्हणजे कोण..?

जो आपल्या हक्कांबद्दल अनभिज्ञ असतो, जो निवडणुकीच्या काळात केवळ नावापुरतं मत देतो, जो “राजकारणात मला काही देणंघेणं नाही” असं म्हणतो तोच राजकीय निरक्षर.

त्याला वाटतं राजकारण हे काहीतरी घाणेरडं, भ्रष्ट, आणि आपल्याला न शोभणारं क्षेत्र आहे...पण त्याला उमगत नाही की,
राजकारणाचं टाळणं म्हणजे आपलं भविष्य दुसऱ्यांच्या हातात सोपवणं.

“ राजकारणापासून पळणारे अखेर अन्यायाच्या साखळ्यांनी बांधले जातात. ”

त्याच्या या उदासीनतेतूनच जन्म घेतो..दरोडेखोर राजकारणी, भ्रष्ट अधिकारी, सत्तेच्या नशेत अंध झालेली व्यवस्था आणि सत्याला विकणारा समाज.

🔹 राजकारण म्हणजे केवळ निवडणूक नव्हे…

आपल्या आयुष्याचा प्रत्येक पैलू...शिक्षणाचं धोरण, रेशनचं प्रमाण, शेतकऱ्याचे भाव, औषधांची किंमत, नोकऱ्यांची संधी,
या सगळ्यामागे राजकीय निर्णय असतात.

राजकारण हे आपल्या जीवनाच्या प्रत्येक तंतूत गुंतलेलं असतं.
पण आपण त्याकडे पाठ फिरवतो..

आपल्या अज्ञानातून जेव्हा अन्यायाला मूक संमती मिळते,
तेव्हा सत्तेवर येतात ते निवडक नव्हे तर निष्काळजी जनतेने जन्माला घातलेले शासक.

🔹 राजकारणाचा द्वेष – की स्वतःच्या भविष्याचा द्वेष..?

आज अनेकजण अभिमानाने सांगतात..

“मी राजकारणात नाही, मला ते आवडत नाही..!”

पण हे विधान म्हणजे स्वतःच्या घराच्या दरवाज्यावर कुलूप लावून चावी शेजाऱ्याला देण्यासारखं आहे..!

राजकारण टाळून तुम्ही भ्रष्टाचार टाळत नाही;.उलट त्याला आमंत्रण देता...लोकशाहीची ताकद म्हणजे लोक;
आणि लोकच झोपले, तर अन्यायाला झोपेची गोळी लागते.

“राजकारणाला नाकारणं म्हणजे भ्रष्टाचाराला दार उघडणं.”

🔹 राजकीय शिक्षणाची गरज…

आजच्या शिक्षण व्यवस्थेतील शाळेत ‘नागरिकशास्त्र ’ तर महाविद्यालयांमध्ये राज्यशास्त्र नावाचे विषय असतात..

पण तो केवळ गुण मिळवण्यापुरता मर्यादित राहतो.
खरी गरज आहे ‘नागरिकत्वाची जाणीव’ घडवण्याची.

विद्यार्थ्यांना सांगायला हवं की,

राजकारण म्हणजे सत्ता नव्हे, ती जबाबदारीचं रूप आहे.
आपल्याला सत्ताधाऱ्यांवर बोट ठेवायचं नाही, तर त्यांचं बोट योग्य दिशेकडे वळवायचं आहे.

“प्रकाशाच्या कमतरतेने नव्हे, तर विचारांच्या मृत्यूने समाज काळवंडतो.”

एक सजग नागरिक म्हणजे फक्त मतदार नव्हे, तर विचार करणारा प्रहरी, जो समाजातील प्रत्येक अन्यायावर प्रश्न विचारतो.

🔹 लोकशाही फक्त मतदानावर नाही टिकत..

लोकशाही ही दर पाच वर्षांनी होणाऱ्या निवडणुकीत बंदिस्त नाही.

ती जिवंत राहते दररोज..जेव्हा एखादा तरुण प्रशासनाला प्रश्न विचारतो, जेव्हा एखादी महिला आपल्या हक्कांसाठी अर्ज लिहिते, जेव्हा नागरिक सोशल मीडियावर आवाज उठवतो,
आणि जेव्हा आपण ‘मला काय देणार?’ या प्रश्नाऐवजी ‘मी काय योगदान देऊ शकतो?’ असा विचार करतो.

लोकशाहीचा पाया म्हणजे जागरूकता,.आणि तिचं सौंदर्य म्हणजे संवाद.

“नेते बदलून लोकशाही मजबूत होत नाही; विचार बदलून ती जिवंत राहते.”


🔹 जागृतीचा दीप पेटवूया..!

आज गरज आहे त्या प्रत्येक हातात दीप पेटवण्याची,
जो म्हणतो, “मला राजकारण आवडत नाही!” कारण राजकारण म्हणजे सत्ता नव्हे, ते समाज बदलण्याचं सामर्थ्य आहे.

जो विचारतो, तो बदल घडवतो...जो झोपतो, त्याच्या वाट्याला अन्याय येतो.

राजकीय निरक्षरता ही केवळ वैयक्तिक कमजोरी नाही,तर ती समाजाच्या पतनाची सुरूवात आहे.

म्हणूनच आज प्रत्येकाने स्वतःला विचारावं..🫣

मी मत देतोय का?

मी धोरणं समजून घेतोय का?

मी अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवतोय का?

जर उत्तर “हो” असेल, तर आपण लोकशाहीचे प्रहरी आहोत.
जर उत्तर “नाही” असेल, तर आपणच त्या भ्रष्ट व्यवस्थेचे नि:शब्द सहकारी आहोत.

🔹 शेवटी एकच सत्य...

👉 राजकारण टाळणं म्हणजे भविष्य टाळणं.
👉 अज्ञान म्हणजे अन्यायाला मूक संमती देणं.
👉 आणि राजकीय सजगता म्हणजे लोकशाहीचं खरे रक्षण.

“मतदार यादीत नाव असणं पुरेसं नाही, विवेक यादीतही असावं लागतं.”

आपल्या समाजाला आज राजकीय नेते नव्हे, तर राजकीय जाण असलेले नागरिक हवे आहेत...कारण जेव्हा जनता जागते..तेव्हाच न्याय जगतो,आणि खऱ्या अर्थाने भारत लोकशाही राष्ट्र म्हणून उभा राहतो..!

-विचार संकलन आणि संपादन..✍️

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 
-एक साहित्यप्रेमी, विवेकवादी आणि समाजमाध्यमकार..
🔰 The Spirit of Zindagi Foundation
"मानवी सामर्थ्याला जागवणारं प्रेरणेचं क्षितिज..!"
🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
"Nurturing Potential Through Education"
शिक्षण | सेवा | प्रेरणा | प्रबोधन | सामाजिकता | संशोधन

#राजकीयजागरूकता #लोकशाही #राजकीयनिरक्षरता #सजगनागरिक #विचारांचीकिरणं #सामाजिकप्रबोधन #शिक्षणआणिजाणीव #नागरिकशास्त्र #विचारक्रांती #जनतेचाशक्ती #लोकशाहीचेरक्षण #राजकीयशिक्षण #विचारकरा #समाजबदल #जागरूकमतदार #अज्ञानातूनअन्याय #विवेकजागरण #प्रबोधनपथ #राजकारणआणिजबाबदारी #विद्यार्थीजागृती #सामाजिकदायित्व #राजकारणाचासार्थ #लोकशाहीचासत्य #न्यायआणिजवाबदारी #विचारप्रहरी #विचारवंतभारत #प्रेरणादायीलेखन #TheSpiritOfZindagi #RafiqShaikhWrites #EducationalReform #SocialAwareness